Nếu có ai đó trình bày với bạn một ý tưởng mà bạn không thích và bạn muốn hủy bỏ nó ngay với lối tư duy chiếc mũ đen, thì thay vào đó bạn hãy sử dụng chiếc mũ xanh tư duy và chọn lựa, chọn cách xem xét ý tưởng đó như một sự khích động. Lối tư duy chiếc mũ đen là lối tư duy cẩn trọng. Chiếc mũ xanh da trời đặt ra chiến lược tư duy.
Tiếp theo chúng ta sử dụng chiếc mũ đen để xem xét kỹ lưỡng những rủi ro, nguy hiểm và thâm hụt. Sự thể hiện cảm xúc cũng tuỳ thuộc vào nền văn hoá. Sử dụng chiếc mũ xanh chúng ta có thể lên kế hoạch cho tư duy một cách chi tiết về những gì sẽ xảy ra theo một chuỗi nhất định.
Có những người tham gia vào một tình huống luôn tuyên bố rằng trong mọi tình huống họ đều có lối tư duy như vậy và ngồi đó để thảo luận và ứng xử như bao cuộc thảo luận họ thường tham gia. Khi chúng ta đã hoàn tất bản đồ tư duy của tình huống, chúng ta tìm kiếm những con đường thay thế để đi tới đích. Với chiếc mũ đỏ tư duy, chúng ta chờ đợi mọi người nêu lên những cảm giác liên quan đến vấn đề, ngay cả khi đó là những tình cảm chung chung.
Chẳng hạn, thay vì làm cho ai đó ngại ngùng khi bạn hỏi thẳng rằng bạn muốn biết cảm xúc của người đó, bạn chỉ việc yêu cầu người đó đội chiếc mũ đỏ, hoặc khi bạn muốn yêu cầu ai hãy tạm gác những cân nhắc cẩn trọng, bạn bảo họ hãy thôi đội chiếc mũ đen. Đơn giản là chúng ta không thể tối đa hoá sự nhạy cảm theo mọi hướng cùng một lúc. Một cái nhìn hào hứng và khuyến khích khác với một sự xét đoán tích cực.
Các vị thẩm phán cho hay nguyên nhân là mọi người không hiểu hết được tầm quan trọng của vấn đề. Chúng ta bắt đầu buổi thảo luận bằng chiếc mũ trắng. Chẳng hạn, thay vì làm cho ai đó ngại ngùng khi bạn hỏi thẳng rằng bạn muốn biết cảm xúc của người đó, bạn chỉ việc yêu cầu người đó đội chiếc mũ đỏ, hoặc khi bạn muốn yêu cầu ai hãy tạm gác những cân nhắc cẩn trọng, bạn bảo họ hãy thôi đội chiếc mũ đen.
…Sẽ nguy hiểm nếu công ty mới thành lập đó chào dịch vụ bảo hiểm đơn giản. Số phụ nữ hút thuốc tăng lên có thể vì nhiều lý do- có thể do mức độ lo lắng tăng lên. Họ ưa thích việc nêu lên kết luận trước, sau đó dùng sự kiện, số liệu thực tế để lý giải cho quyết định đó.
Liệu chúng ta có thể định hình lại ý tưởng sao cho nó không trái với những qui định hiện thời? Liệu điều đó là có thể? Trong những buổi thảo luận của các đảng phái chính trị và các phiên toà, mọi người cũng có cách tư duy y như vậy. Và cách biểu lộ tình cảm tự nhiên lúc này được xem là không tinh tế.
Trong nhiều trường hợp, những cảm xúc trên chiếm ưu thế trong toàn bộ quá trình tư duy. Có thể là do những giá khác nhau không thể dung hoà được. Sử dụng chiếc mũ đỏ chính là cơ hội để bạn bộc lộ cảm xúc, tình cảm và trực giác mà không cần giải thích cũng như không cần những dẫn chứng cụ thể.
…Trong những dãy núi cách thị trấn của chúng ta chừng 50 dặm có rất nhiều mạch nước. Tiến sỹ Simon gặp phải khó khăn trong việc tập họp người dân tham gia vào nhiệm vụ ông được giao. … Giả sử rằng cam kết bảo hiểm có thể chuyển đổi được, tức là người này có thể bán trực tiếp cho người khác, bạn hãy sử dụng chiếc mũ xanh để nói về điều này.
Bạn không thể lý giải điều này bằng những tư duy lôgic, nhưng về mặt tình cảm, điều này hoàn toàn có thể hiểu được. Thông thường, người chủ trì, người chủ tọa hoặc người lãnh đạo là người đội chiếc mũ xanh da trời trong các cuộc họp, và kéo dài cho đến hết cuộc họp. … Hãy cất chiếc mũ đen của bạn trong giây lát bởi vì tôi không thoả mãn với những ý tưởng chúng ta đang có.